Heterozygoot en homozygoot
Heterozygoot en homozygoot
Deze termen komen uit de genetica en veel leerlingen hikken er een beetje tegenaan wat het nou eigenlijk betekent.
Met een klein beetje kennis van het Grieks wordt het gelukkig al veel makkelijker.
Hetero betekent “verschillend”, homo betekent “gelijk” en zygoot betekent “samengevoegd”. Kortom wanneer een dier heterozygoot is voor een eigenschap zijn er twee verschillende eigenschappen samengevoegd en wanneer een dier homozygoot is voor een eigenschap zijn er twee dezelfde eigenschappen samengevoegd. Die eigenschappen komen natuurlijk van beide ouders en worden samengevoegd tijdens de bevruchting .
Mensen zijn diploïd (tweevormig), net als de meeste dieren en planten. Kortom we hebben twee versies van elk chromosoom, eentje hebben we van onze moeders gekregen, eentje van onze vaders. Daar worden haploïde gameten (geslachtscellen met maar één chromosoom) van gemaakt en wanneer je twee geslachtscellen weer bij elkaar voegt krijg je een weer een diploïde cel die je een zygoot noemt. Die zygoot wordt uiteindelijk een embryo en daarna een baby .
fenotype en genotype
Deze twee begrippen komen er natuurlijk ook weer bij kijken. Je kunt hier meer over lezen in het artikeltje over fenotype en genotype. Hier bespreken we het in het kort. Wanneer een organisme heterozygoot is dan zie je alleen de dominante eigenschap terug in het fenotype. Wanneer een organisme homozygoot is zijn allebei de chromosomen hetzelfde, dus komt het genotype sowieso tot uiting in het fenotype, of het nou dominant of recessief is.
Een groot gedeelte van onze kennis over het genotype (en dus ook of iets heterozygoot of homozygoot is) komt van onderzoek van een 19e eeuwse Oostenrijkse monnik die Gregor Mendel heette. Hij deed experimenten met de erwten in zijn moestuin. Ongeveer 30 jaar later schreef de Amerikaanse Reginald Punnet hier een boek over, waarmee de basis voor de genetica werd gelegd. Hij kwam met het Punnet-vierkant , ook wel de kruisingstabel genoemd. Daarmee kun je de genen van een organisme bestuderen, zonder ook maar iets te weten over DNA .
Leesvragen
- Kan een haploïde cel ook heterozygoot zijn?
- Komt een eigenschap altijd tot uiting als het organisme homozygoot is voor die eigenschap?
Toepassingsvraag
Biologiedocenten houden van strikvragen met het X-chromosoom en het Y-chromosoom. Iemand met de combinatie XX is genetisch een vrouw en iemand met XY is genetisch een man. Het Y-chromosoom is in zekere zin “kapot” en heeft geen werkende genen erop zitten.
Leg uit waarom een vrouw wel “heterozygoot” kan zijn voor een gen op het X-chromosoom en een man niet.
Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:
Werkt u in het vo of mbo? Plan direct een vrijblijvende demonstratie in!
We laten u graag geheel vrijblijvend zien hoe Mr. Chadd werkt, hoe het kan worden ingezet en wat de meerwaarde is. Dit doen we in een fysieke of online afspraak van zo'n 30 minuten. Let op! Deze demonstratie is alleen bedoeld voor mensen die werkzaam zijn in het vo of mbo, NIET voor leerlingen!
Meer informatie over Mr. Chadd
Laat hieronder uw gegevens achter en we sturen u geheel vrijblijvend meer informatie over Mr. Chadd op!
Werkt u in het vo of mbo? Neem contact op!
Bent u benieuwd naar de voordelen van Mr. Chadd of heeft u andere vragen? Laat uw gegevens achter en wij nemen zo snel mogelijk contact op.