Paradigma’s

De wereld van de wetenschap en onze kijk op hoe de wereld werkt verandert continu.

Thomas Kuhn bekeek dit op een historische en sociologische manier. Hij kwam met het idee van een paradigma, maar wat betekent dit precies?

Wat is een paradigma?

Een paradigma is een stelsel van theorieën en modellen dat op een bepaald moment in de tijd als standaard kan worden gezien. Het duidt aan hoe een wetenschapsgebied op dat moment naar de wereld kijkt. Bijvoorbeeld, in de natuurkunde en scheikunde worden atomen nu gezien als kernen waar elektronen omheen zwermen. Bijna alle wetenschappers zijn er op dit moment wel over eens dat dit een goed representatief model is van de werkelijkheid. Maar dit is niet altijd zo geweest.

Cyclus van wetenschappelijke revoluties

Kuhn kwam ook met een cyclus die de structuur van wetenschappelijke revoluties kan beschrijven waarin paradigmaveranderingen plaatsvinden. Een wetenschapsgebied ontwikkeld zich hier in 4 stappen.

1. Pre-wetenschap
2. ‘Normale’ wetenschap
3. Crisis
4. Revolutie!

In de eerste fase is er nog weinig bekend over het wetenschapsgebied. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de tijd dat er nog weinig bekend was over wat mensen en dieren levend maakt, of wat planten doet groeien. In deze tijd is er nog algemene overeenstemming over hoe de wereld op dit gebied werkt.

Op het moment dat er meer kennis bij komt en veel wetenschappers denken er hetzelfde over, dan ontstaat er ‘normale’ wetenschap. Zo kwam er in de oudheid het algemene idee dat alle materie uit 4 verschillende elementaire stoffen bestaat: water, aarde, vuur en lucht. Hiermee kon in die tijd veel verklaard en beschreven worden.

Zo werkt de app

• Stel je eerste vraag

Maar later werden er dingen gevonden die niet met dit model beschreven konden worden. Deze anomalieën die niet in het paradigma pastte zorgen dus voor een crisis, want er is een nieuw model nodig. Het oude model wordt niet meer gezien als een werkend model, want binnen de wetenschap zou een model in alle situaties moeten kloppen, wat door de anomalieën niet meer zo is.

Het idee van atomen en dat er veel meer soorten dan 4 zijn loste de problemen op. Deze revolutie van de nieuwe inzichten leidde tot een paradigmaverandering waarin de scheikundige elementen die we nu kennen algemeen geaccepteerd worden. Deze oplossing zorgt ervoor dat er weer ‘normale’ wetenschap is, totdat er een nieuw probleem gevonden wordt. En zo ondergaat elk wetenschapsgebied continu de cyclus van fase 2 tot 4.

Test jezelf met deze oefenvraag:

Kun je zelf een voorbeeld noemen van “normale” wetenschap, crisis en revolutie?

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Verificatie en falsificatie

Logica

Philosophy of Mind