Het hart pompt zo’n 5 tot 6 liter bloed per minuut het lichaam rond.

Om al dit bloed rond te kunnen pompen, moet het hart constant aanspannen en ontspannen: systole en diastole.

Vervolgens wordt je bloed je lichaam in gepompt. De spanning die daarmee op je bloedvaten komt te staan, noemen we de bloeddruk. In een ander artikel hebben we al geschreven over de opbouw van het hart en de bloedsomloop. Is het je allemaal niet helemaal duidelijk? Lees dat artikel dan nog een keertje door!

Bloeddruk

De bloeddruk is de druk die op het bloed in de bloedvaten staat. Er zijn meerdere factoren die de bloeddruk bepalen, zoals de slagkracht van het hart, de totale hoeveelheid bloed in het lichaam en de elasticiteit van de bloedvaten. Tijdens het samentrekken van de hartspier, de hartslag, pompt het hart bloed in de slagaders. Gedurende de periode van het begin van één hartslag tot de volgende hartslag bereikt de hartslag een maximum en een minimum waarde. De maximum bloeddruk noemen we de systolische bloeddruk of de bovendruk . Dit is de druk die ontstaat wanneer het hart het bloed in de slagaders pompt. Er wordt meer bloed in de slagaders geduwd en de druk op de bloedvaten stijgt dus. De minimum bloeddruk noemen we de diastolische bloeddruk of de onderdruk. Dit is de druk die ontstaat wanneer het hart zich vult met bloed na een hartslag, de druk op de bloedvaten daalt dan.

Hypertensie en hypotensie

Een gezonde bloeddruk is 120/90 of lager. De systolische waarde is dan 120 mm Hg of lager en de diastolische waarde is dan 90 mm Hg of lager. De bloeddruk kan het best gemeten worden in je bovenarm omdat deze op ongeveer dezelfde hoogte zit als je hart. In je lichaam is je bloeddruk niet overal gelijk, dit heeft bijvoorbeeld te maken met de zwaartekracht . Bij een bloeddruk van boven de 140/90 spreken we van een verhoogde bloeddruk, ook wel hypertensie . Op de korte termijn heb je hier weinig last van en zul je hier niet veel van merken, maar op de lange termijn kan, door de constant verhoogde druk die op je bloedvaten wordt uitgeoefend, schade ontstaan aan je bloedvaten. Mensen met hypertensie hebben dus een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Mensen met een bloeddruk van onder de 90/60 hebben last van hypotensie . De meest bekende klacht bij een lage bloeddruk is duizeligheid. Dit ontstaat meestal zomaar opeens, bijvoorbeeld wanneer je ineens opstaat. Het bloed heeft dan onvoldoende kracht om door de aderen te stromen, waardoor je hersenen en longen te weinig bloed krijgen. Onze leefstijl heeft invloed op de bloeddruk. Door stress kunnen de spieren die in de wanden van de bloedvaten liggen zich samentrekken. Hierdoor wordt de diameter van de bloedvaten verkleind. Dit zorgt dus voor een hoge bloeddruk. Ook afzettingen van vet tegen de wanden van de bloedvaten heeft een negatieve invloed op de diameter van de bloedvaten. Dit noemen we aderverkalking . Meer over aderverkalking kun je lezen in ons artikel over het ontstaan van een hartinfarct . Aderverkalking komt door een ongezonde levensstijl en verhoogt ook de bloeddruk. Des te hoger de druk van het bloed, des te groter de kans dat de wand van een bloedvat de druk van het bloed niet kan weerstaan en scheurt.

Waarom wordt je bloeddruk altijd in je slagaders gemeten?

Zoals je in het artikel over de bloedsomloop hebt kunnen lezen, stroomt het bloed van de slagaders naar de haarvaten naar de aders. In bovenstaande grafiek kun je de bloeddruk in verschillende delen van het bloedvat zien. De linkerkamer pompt het bloed de slagaders in, hier komt dus hoge druk op de slagader te staan. Slagaders hebben een extreem gespierde wand en elastisch bindweefsel. Het elastisch bindweefsel zorgt er voor dat de slagader kan meerekken wanneer er een hoge druk op komt te staan. Het dikke spierweefsel zorgt er voor dat de slagader tegendruk kan geven aan het bloed. Hierdoor loopt de bloeddruk in de slagaders hoog op. Vanuit de slagaders, stroomt het bloed de slagadertjes in en vanuit hier de haarvaten in. De haarvaten hebben een groot oppervlak en om deze reden verdwijnt de bloeddruk hier. De haarvaten hebben ook geen spierlaag rondom het bloedvat, omdat de diffusie met stoffen hierdoor makkelijker verloopt.

Vanuit de haarvaten wordt het bloed doorgevoerd naar de aders. Door het kleinere oppervlak is hier de bloeddruk hoger, maar in de aders spreken we van een constante druk in plaats van een systolische en diastolische druk. Het hart stuwt het bloed met veel kracht de slagaders in. Als het bloed de haarvaten heeft gepasseerd is deze stuwende kracht van het hart helemaal verloren gegaan. Aders hebben een minder gespierde wand dan de slagaders. De wanden van de slagaders kunnen dus ook minder weerstand bieden tegen het bloed wat door de aderen stroomt. De bloeddruk in de aderen is onder andere daardoor niet erg hoog.

Oefenopgaven

1. In welke bloedvaten neemt de hoeveelheid bloed die er per minuut doorstroomt tijdens het sporten toe?

A. Alleen in de aders

B. Alleen in de haarvaten

C. Alleen in de slagaders

D. In alle genoemde bloedvaten 2. Met het verstrijken van de jaren worden de slagaders minder soepel. Leg uit welk effect dit heeft op de bloeddruk.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

De bloedsomloop en het hart

Prikkelgeleiding in het hart en ECG

Impulsgeleiding