Interpunctie maakt een tekst veel leesbaarder, maar wanneer gebruik je wat? Hier leggen wij je uit hoe je de puntjes op de I zet!

Interpunctie betekent het gebruik van leestekens in een tekst. Leestekens zorgen ervoor dat de nadruk op de juiste plek komt te liggen. Als je een komma op een verkeerde plek gebruikt kan de zin een heel andere betekenis krijgen, bijvoorbeeld: ‘Schiet op Oma’ of ‘Schiet op, Oma’.

1. De apostrof gebruik je als je woorden eindigend op een klinker met daarvoor een medeklinker in meervoud wil zetten, als je het bezit wilt aangeven bij woorden met een sisklank, als je een woord eindigend op –y wilt verkleinen, als je een woord wilt verkorten of bij een afkortingswoord zoals BN’er.
2. Er zijn twee soorten komma’s. Als eerste heb je een grammaticale komma die wordt gebruikt om de structuur van de zin te verduidelijken. Bijvoorbeeld: ‘Deze les is bedoeld voor leergierige, jonge mensen’. De komma geeft in dit geval aan dat het om mensen gaat die zowel jong als leergierig zijn. De tweede soort komma geeft een leespauze aan als je de tekst hardop opleest, bijvoorbeeld: ‘Het gezonde sapje, wat m’n zus heel smerig vond, had mijn moeder zelf gemaakt’. Op de plekken van de komma’s houd je een kleine leespauze, waardoor de nadruk van de zin komt te liggen op ‘wat m’n zus heel smerig vond’. In deze zin is het grammaticaal niet nodig om een komma te gebruiken.

• Nu downloaden

Er zijn veel verschillende plekken waar je een komma gebruikt in de tekst, de meest voorkomende beschrijven we hier. Allereerst schrijf je altijd een komma tussen twee zinnen zonder voegwoord. Ten tweede schrijf je een zin tussen hoofdzinnen met een nevenschikkend voegwoord. Als laatste gebruik je een komma als er een hoofdzin tussen een andere hoofdzin staat. In dit geval kan je in plaats van een komma ook – gedachtestreepjes-  gebruiken.

Soms kan je in plaats van een komma beter een punt gebruiken. Als je veel komma’s gebruikt worden zinnen vaak erg lang en dit kan ervoor zorgen dat de tekst minder goed leesbaar wordt.

3. Een punt wordt gebruikt aan het einde van een zin, in afkortingen en in cijferreeksen. Bijvoorbeeld: ‘Ik moet 128.000 telefoontjes plegen, bijv. naar alle leraren.’
4. Een puntkomma wordt gebruikt als een punt een ‘te heftig’ einde van de zin betekent en de komma ‘te soft’ is. Het idee erachter is dat als je niet kan kiezen, je ze allebei gebruikt. Daarnaast wordt de puntkomma ook gebruikt bij opsommingen. Hierbij wordt de puntkomma gebruikt om verwarring tussen gewone komma’s te voorkomen.
5. Aanhalingstekens kennen twee varianten, ‘enkele aanhalingstekens’ en ‘’dubbele aanhalingstekens’’. Enkele aanhalingstekens worden gebruikt om stukken in de tekst te benadrukken, een ‘zogenaamd’ functie aan te duiden, om titels en termen aan te duiden en om een citaat binnen een citaat aan te geven. Dubbele aanhalingstekens worden gebruikt voor citaten, bijvoorbeeld: “Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan”.

Meer over leestekens? Lees hier over het gebruik van de apostrof en de komma.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Zinnen correct begrenzen

Apostrof

Komma