Als je het politieke nieuws een beetje volgt, zie je de laatste tijd waarschijnlijk steeds vaker mensen praten over referenda.

Dat is voor veel mensen toch een beetje een vaag begrip: wat is een referendum?

Mr. Chadd legt het graag uit!

Wat is een referendum?

Letterlijk gesproken is een referendum een ‘volksstemming’. Alle burgers van een land die stemgerechtigd zijn mogen zich dan uitspreken over een bepaald politiek onderwerp. Er is dan een bepaalde stelling, waarop alleen ja of nee (of blanco) gestemd kan worden. Op deze manier hoopt de politiek burgers meer te betrekken bij de politiek.

Voordelen

Voorstanders van referenda noemen meerdere voordelen van dit politieke instrument:

• Burgers worden op deze manier meer onderdeel van de politiek en hebben meer invloed.
• Referenda zorgen voor meer draagvlak. Mensen accepteren de politieke beslissingen over die onderwerpen dan sneller.
• Er is meer publiek debat in de samenleving, omdat burgers zien dat het zin heeft om na te denken over politieke onderwerpen.

Nadelen

Waar voorstanders zijn, zijn natuurlijk ook tegenstanders. Zij geven de volgende argumenten:

• Burgers zouden niet goed genoeg geïnformeerd zijn over de onderwerpen. Je kan het daarom beter overlaten aan professionele politici.
• Referenda passen niet bij onze representatieve democratie . Wij hebben nou eenmaal gekozen voor dit politieke systeem.
• Een ja/nee vraag maakt vaak een ingewikkeld politiek onderwerp te makkelijk. Dat doet geen recht aan het werkelijke onderwerp. Er kan ook geen onderscheid gemaakt worden tegen extreme tegenstemmers en gematigde tegenstemmers (die bijvoorbeeld wel akkoord zouden gaan met een wet die een klein beetje veranderd is).

Referendum houden

Vanaf 2015 was het dankzij een nieuwe wet mogelijk om in Nederland een raadgevend referendum te houden. “Raadgevend”, omdat de politiek zich niet per se hoefde te houden aan de uitslag; het werd meer gezien als een advies. Als jij een referendum wilde over een bepaald onderwerp, moest je binnen 6 weken 300.000 handtekeningen verzamelen. Dan pas werd er een officieel een referendum georganiseerd.

Uiteindelijk besloot het kabinet in 2019 om de wet die referenda mogelijk maakte weer in te trekken. Zij vonden namelijk dat er teveel nadelen waren.

En nu jij!

Wat vind jij van een referendum? Moeten we veel referenda hebben in Nederland of juist niet? Geef minstens 2 argumenten waarom wel/niet en gebruik maximaal 80 woorden.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Associatieverdrag

Politieke participatie: wat is dat?

Hoe worden wetten gemaakt?