Geschiedenis samenvatten: hoe doe ik dit?

Met name bij het leren van Geschiedenis zijn teksten vaak erg lang. Het is dan ook niet de bedoeling om alle tekst en ondersteunende verhalen uit je hoofd te leren. Een samenvatting maken is een heel goed hulpmiddel bij het leren van lange teksten.

Samenvattingen geven een mooi kort overzicht van de belangrijkste punten en brengt structuur aan door bent hoofd- van bijzaken te scheiden. Een samenvatting zorgt ervoor dat je niet telkens de hele stof hoeft te lezen. Een goede samenvatting is daarom zo kort mogelijk.

Wat moet wel in een samenvatting staan?

Een samenvatting dient ervoor om een overzicht te geven van de leerstof. In de samenvatting moeten daarom de hoofdzaken genoemd worden. Deze hoofdzaken zijn op verschillende manieren te vinden:

Kijk naar de dik gedrukte begrippen
Kijk naar de belangrijkste gebeurtenissen (maak eventueel een tijdlijn)
Zie de belangrijkste hoofdrolspelers
Kijk naar de titels van hoofdstukken en paragrafen
Lees eerst de eerste en laatste zinnen van alinea’s (die geven vaak de kern aan)
Kijk welke zinnen weggelaten kunnen worden zonder dat het verhaal niet meer kloppend wordt

Geschiedenis samenvatten

Naast de hoofdzaken is het belangrijk om de verbindingen tussen die hoofdzaken weer te geven. Een goede manier hiervoor is om bijvoorbeeld de belangrijkste gebeurtenissen op chronologische volgorde als leidraad te gebruiken. Je kan hier dan een kloppend verhaal van maken door de verbanden tussen deze gebeurtenissen aan te geven met behulp van de dikgedrukte begrippen. Dat is dan al de kern van je samenvatting! Je kan je samenvatting nog aanvullen met een tijdlijn, om een nog beter overzicht te maken.

Voorbeeld Koude Oorlog:

Begrip: Wapenwedloop

Gebeurtenis: Cubacrisis (1962)

Tijdens de Koude Oorlog kwam het nooit tot een directe confrontatie tussen de democratische kapitalistische Verenigde Staten en de communistische Sovjet-Unie, die hun invloedssfeer wilden vergroten. Om elkaar af te schrikken en militaire superioriteit aan te tonen waren beide grootmachten beland in een (nucleaire) wapenwedloop. Deze wapenwedloop bereikte een hoogtepunt tijdens de Cubacrisis van 1962, waarin de dreiging dat het echt tot een directe confrontatie zou komen het hoogst was.

Wat hoeft er niet in een samenvatting te staan?

Een valkuil bij het maken van samenvattingen is vaak de angst om informatie te missen. Sommige mensen zijn daarom geneigd om maar zo veel mogelijk (over) te schrijven uit het boek en zo compleet mogelijk te zijn. Hiermee gaat het doel van een samenvatting verloren en loop je het gevaar dat hij veel te lang wordt. Daarmee verlies je overzicht en structuur en mis je de kern van de leerstof. Helemaal bij geschiedenis is dit een gevaar, omdat daar vaak hele stukken geweid zijn aan de context waarin gebeurtenissen zich afspeelden of bronmateriaal om de stof aan te vullen.

Bijzaken en aanvullende informatie uit lange teksten hoeven niet opgenomen te worden in de samenvatting, maar hoef je alleen maar te begrijpen en aan de juiste begrippen en gebeurtenissen te koppelen. Voorbeelden hiervan zijn:

Bronnen
Spotprenten
Contextuele teksten
Inleidende teksten
Voorbeelden

Wanneer je samenvatting af is, zou je deze aanvullende informatie er automatisch bij moeten denken. Wanneer dat het geval is weet je zeker dat je de stof door en door begrijpt. Als dat niet zo is, kan je het beste nog even dat deel van de stof doorlezen. Hiermee kan je de samenvatting ook gebruiken als een test om te kijken of je de stof echt beheerst!