Abolitionisme: een lastig woord voor een belangrijke beweging!

Dat het iets met slavernij te maken heeft, weet je vast.

Maar wat is het abolitionisme precies? Hoe en wanneer is het ontstaan? Hopelijk ben je na het lezen van dit artikel een stuk wijzer over het abolitionisme.

Ontstaan

Slavernij was in de tijd van het kolonialisme en imperialisme een bloeiende handel geworden waar miljoenen in om ging. Hierdoor waren veel Westerse landen erg rijk geworden. Slavernij en slavenhandel werd dan ook als iets heel normaals beschouwd.

Onder invloed van de idealen van de Franse Revolutie, de Verlichting en het Christendom veranderde dit langzaam. Begrippen als vrijheid, gelijkheid, broederschap en rationalisme waren niet te rijmen met slavernij. Er kwamen steeds meer mensen die vonden dat slavernij niet goed was en moest worden afgeschaft. Deze mensen werden abolitionisten genoemd. Het abolitionisme is dan ook de term voor het streven naar afschaffing van de slavernij.

Engeland

In 1783 ontstond in Engeland de eerste anti-slavernijbeweging. Deze abolitionistische vereniging, de Quakers, ervoeren eerst veel tegenstand, maar waren uiteindelijk succesvol. In 1807 werd in Engeland de slavenhandel tussen de koloniën en Engeland verboden. De handel in slaven tussen de koloniën en de slavernij zelf bleven wel gewoon toegestaan. Uiteindelijk verbood Engels de slavernij in het geheel in 1833.

Verenigde Staten

In de Verenigde Staten kwam de abolitionistische beweging aan het eind van de achttiende eeuw op. In 1808 werd de slavenhandel verboden in de Verenigde Staten. Op deze wet werd echter weinig gecontroleerd, waardoor veel slavenhandelaren zich hier weinig van aantrokken. Het boek De negerhut van oom Tom van Harriet Beecher Stowe uit 1852 gaf een extra impuls aan het abolitionisme in de Verenigde Staten. Het boek liet zien hoe onrechtvaardig de slavernij was en dat slaven uit Afrika geen mindere mensen waren. Het boek heeft er daardoor mede voor gezorgd dat de bevolking van de Verenigde Staten zich bewust werd van hoe erg de slavernij was.

Uiteindelijk leidde het abolitionisme zelfs tot de Amerikaanse Burgeroorlog. Dit was een oorlog tussen de noordelijke staten en de zuidelijke staten. De noordelijke staten wilden de slavernij afschaffen, terwijl de zuidelijke staten deze wilden behouden. Uiteindelijk wonnen de zuidelijke staten de oorlog, waardoor in 1865 de slavernij in de Verenigde Staten werd afgeschaft.

Nederland

Nederland is, samen met de Verenigde Staten, één van de laatste landen die de slavernij afschafte. Veel mensen meenden dat de ongeschoolde slaven de vrijheid niet aankunnen en dat de slavenhouders ernstige schade zouden leiden. Onder druk van de Engelsen werd de slavenhandel in Nederland in 1814 verboden.

De slavernij werd in Nederland in fases afgeschaft. In 1860 werd de slavernij in Nederlands-Indië verboden. Uiteindelijk werd in 1863 ook de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen verboden met de Emancipatiewet. Hiermee kwam er een officieel einde aan de slavernij in Nederland. De Nederlandse staat compenseerde vervolgens de slavernijhouders met een schadevergoeding van 300 gulden per slaaf. Ook kwamen de slaven nog niet onmiddellijk vrij. Zij bleven tien jaar verplicht om een contract met de slavenhouder af te sluiten om op de plantage te blijven werken.

Het abolitionisme kwam dus op onder invloed van de Franse Revolutie , verlichtingsidealen en het christendom. Wanneer het abolitionisme opkwam, hoe succesvol het was en wanneer de slavernij werd afgeschaft, verschilt per land. Uiteindelijk is het abolitionisme overal succesvol geweest, omdat slavernij overal ter wereld is afgeschaft.

En nu jij!

Om nog even te checken of je het abolitionisme goed begrepen hebt, zijn hier nog twee oefenvragen.

• Welke rol speelde het boek De negerhut van oom Tom in de strijd tegen de slavernij in de Verenigde Staten?
• Waarom was Nederland één van de laatste landen die de slavernij afschafte?

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

De Amerikaanse Burgeroorlog

Hoe zag slavernij er uit door de eeuwen heen? En hoe kwam het ten einde?

Driehoekshandel