Het principaal-agent probleem is een probleem wat zeker op de werkvloer nog wel eens voor gespannen relaties kan zorgen.

Wat is dat nou precies voor probleem en hoe los je het op? Lees gauw verder!

Om het principaal-agent probleem te begrijpen is het handig om eerst te weten wie nou exact een principaal is en wie een agent. De principaal is in principe een persoon dat iemand anders inhuurt om een taak voor hem of haar uit te voeren. Laten we het even over jouw school hebben, en dan wel over jouw economiedocent en de directeur van jouw school. De directeur bij jouw op school huurt de economiedocent in om economie aan jou uit te leggen. De directeur is hier de principaal, de economiedocent is hier de agent.

Waarom is dit een probleem?

Nou kan er een probleem ontstaan tussen de principaal en de agent.

Dit komt door twee verschillende omstandigheden . Dat zijn:

• Asymmetrische informatie
• Tegengestelde belangen

Stel dat jouw directeur graag wil dat er meer samengewerkt wordt bij jouw in de economieles. Dan kan hij dit als opdracht meegeven aan jouw docent.

Maar: jouw directeur zit er niet elke les bij en ziet dus ook niet altijd of er meer samengewerkt wordt. Jouw docent ziet dit dus wel. De docent kan dus ervoor kiezen om niet naar de directeur te luisteren, want hij is toch de enige die weet of het wel of niet gebeurt. De directeur heeft niet dezelfde informatie als de leraar, deze informatie is asymmetrisch.

De docent kan ervoor kiezen om niet te luisteren naar de directeur omdat hij andere belangen heeft dan de directeur. De directeur vindt het samenwerken belangrijk, omdat je dit bijvoorbeeld later als je een baan hebt veel moet gaan doen. Maar, jouw economiedocent vindt het het eigenlijk wel lekker relaxed als iedereen alleen werkt, dan is het lekker stil en kan hij geconcentreerd bezig met de toetsen van een andere klas nakijken. Hij heeft dus een ander belang dan de directeur.

Hierdoor kan het zijn dat er dus problemen tussen de principaal en de agent ontstaat en dit noem je dan het principaal-agent probleem.

Zo werkt de app

• Begin met vragen!

Verzonken kosten

Vaak zie je de term verzonken kosten ook terug bij dit onderwerp. Verzonken kosten zijn kosten die je op geen enkele manier weer terug kan krijgen.

Als we teruggaan naar het voorbeeld van de directeur en de docent kun je als verzonken kosten bijvoorbeeld het volgende zien:

Stel nou dat de directeur echt een super dure training heeft betaald aan jouw docent, zodat hij beter kan lesgeven. Als de directeur er nu achter komt dat er minder samengewerkt wordt dan dat hij had gewild, dan kan hij de docent natuurlijk ontslaan. Alleen dan heeft de directeur wel te maken met verzonken kosten: de training is namelijk al betaald, en hij krijgt er niks meer voor terug als hij de docent ontslaat. De directeur zit nu dus met een dilemma: de docent behouden en dus geen samenwerking, of de docent ontslaan maar dan wel met verzonken kosten……

Oefenvraag:

Welke twee dingen zijn nodig voor het ontstaan van een principaal-agent probleem?

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Behoeften

Oligopolie en kartelvorming

Averechtse selectie, moral hazard en goede risico’s