Oligopolie en kartelvorming

Er zijn verschillende marktvormen met ieder zijn eigen kenmerken. Oligopolie is één van deze marktvormen.

Maar wat is hiervan de definitie precies en wat gebeurt er als oligopolisten samenwerken, oftewel als er sprake is van kartelvorming?

Bij een oligopolie is er sprake van een klein aantal aanbieders die op dezelfde markt hun producten of diensten aanbieden. De marktmacht ligt dan dus bij slechts een paar aanbieders. Hoe groot de marktmacht van een aanbieder is, kun je bepalen door te kijken hoe groot het marktaandeel van deze aanbieder is. Dit is de afzet van een aanbieder ten opzichte van de totale afzet van de markt.

Heterogene en homogene oligopolie

Wanneer de aanbieders allemaal precies hetzelfde product aanbieden dan is er sprake van een homogene oligopolie, bijvoorbeeld de benzinemarkt. Bij een heterogene oligopolie bieden aanbieders verschillende productvarianten aan. Een voorbeeld hiervan is de markt van wasmiddelen. Ze produceren allemaal wasmiddel, maar de merken verschillen wel van elkaar.

Doordat er slechts een paar aanbieders zijn, is er vaak een behoorlijke concurrentie. Daarom moeten producenten een manier vinden om zich te onderscheiden. Zo kunnen aanbieders hun prijzen verlagen, dan spreken we van prijsconcurrentie. Dit heeft als gevolg dat concurrenten hun prijzen vaak ook gaan verlagen en dat kan leiden tot een prijzenoorlog. Een andere manier is niet-prijsconcurrentie waarbij bepaalde producteigenschappen ervoor zorgen dat een producent een voordeel heeft ten opzichte van de concurrentie. Voorbeelden hiervan zijn verschil in kwaliteit of een mooier ontwerp van de verpakking.

Zo werkt de app

• Direct vragen stellen!

Kartelvorming

Om concurrentie te verminderen en een prijzenoorlog te voorkomen kunnen bedrijven in een oligopolie ook gaan samenwerken. Dit noem je kartelvorming. Voorbeelden hiervan zijn afspraken over de prijs, de grootte van de productie, het uitsluiten van bepaalde leveranciers of andere afspraken waardoor oligopolisten meer kunnen verdienen. Kartels zijn echter bij wet verboden en er wordt dan ook nauw toezicht op gehouden dat dit niet gebeurt. Als producenten toch afspraken maken over prijzen dan kunnen zij hier boetes voor krijgen.

Oefenvraag:

Waarom denk je dat veel aanbieders liever niet aan prijsconcurrentie doen?

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Marktvormen: welke zijn er allemaal?

Break-even punt: wat is het en waarvoor heb je het nodig?

Marktfalen