Je nieren verwijderen afvalstoffen.

Ze zorgen voor genoeg vocht en zouten in je lichaam, regelen je bloeddruk en zorgen voor de aanmaak van hormonen. Een mens heeft meestal twee nieren.

Het zijn boonvormige organen die zich achter de buikholte bevinden. Sommige mensen worden met één nier geboren (mononier), andere mensen juist met een extra nier. Dat levert meestal geen gezondheidsproblemen op, maar zonder nieren kun je niet leven!

Opbouw van de nieren

De buitenste laag van de nier heet de nierschors . Het binnenste gedeelte van de nier heet het niermerg . De nieren krijgen bloed via de nierslagaders , dit zijn aftakkingen van de aorta. Het bloed verlaat de nieren via de nieraders . Elke nier bevat 1 miljoen onderdeeltjes die min of meer zelfstandig werken. Ze fungeren als de filtertjes van de nieren, dit zijn de nefronen . Nefronen filteren het bloed en maken de urine. De urine wordt opgeslagen in de nierbekken . Vervolgens wordt de urine afgevoerd via de urineleider. Via de urineleider gaat de urine naar de blaas en verlaat vervolgens het lichaam via de urinebuis. Bovenop elke nier ligt een klier: de bijnier . De naam wekt de suggestie dat deze klier onderdeel is van de nier, maar dat is niet zo. De bijnier is een apart orgaan. De bijnieren maken verschillende hormonen (signaalstoffen). Bijnierhormonen spelen een rol bij verschillende lichaamsprocessen. Zoals de afbraak van voedingsstoffen, de reactie op stress, en de bloeddruk.

Werking in de nefronen

In de nefronen wordt onder invloed van de bloeddruk de voorurine geproduceerd. Dit is per dag zo’n 150 liter. Het grootste gedeelte van deze voorurine neem je weer op in het bloed, dit is maar goed ook, want er zitten nog veel bruikbare stoffen in. De belangrijkste processen in de productie van urine zijn ultrafiltratie, resorptie, actief transport en passief transport.

Het kapsel van Bowman is een dubbelwandig zakje van dekweefsel dat uit een enkele laag cellen bestaat. Door de bloeddruk wordt de bloedvloeistof vanuit het aanvoerende slagadertje het kapsel van Bowman ingeperst. Het bloed wordt dan als het ware gefilterd. De gefilterde bloedvloeistof bestaat uit allerlei opgeloste stoffen, afvalstoffen en kleine moleculen. Bloedcellen en eiwitmoleculen blijven in de bloedbaan en komen niet in het kapsel van Bowman terecht. Dit proces heet ultrafiltratie .

De vloeistof in het kapsel van Bowman heet voorurine. Gedurende de tocht van de voorurine in het afdalende nierkanaaltje door de lus van Henle en het opstijgende nierkanaaltje verandert de vloeistof door terugresorptie van samenstelling en wordt uiteindelijk urine gevormd. Wanneer de voorurine door het nierkanaaltje wordt gestuwd, wordt onderweg het grootste gedeelte van de voedingsstoffen teruggeresorbeerd naar het bloed. De meeste stoffen worden door actief transport door de wandcellen van het nierkanaaltje en de lus van Henle in de omliggende haarvaten opgenomen. De terugresorptie kost veel energie en is dus actief transport. Door de terugresorptie daalt de absolute hoeveelheid van de meeste stoffen in de voorurine aanzienlijk.

Als gevolg hiervan keert water door osmose uit het voorurine met een lagere osmotische waarde terug naar het bloed met een hogere osmotische waarde. In de delen van het nierkanaaltje worden niet overal dezelfde stoffen teruggeresorbeerd. De terugresorptie van verschillende stoffen wordt door hormonen geregeld. ADH zorgt voor de terugresorptie van water. Alcohol remt de productie van ADH. Als de concentratie ADH daalt, wordt er dus ook minder water teruggeresorbeerd in het bloed. Er wordt dan teveel water uitgescheiden via de urine. Flink drinken gaat dan ook gepaard met regelmatige wandelingen naar het toilet en uitdroging. Deze uitdrogingsverschijnselen zijn in de regel de volgende ochtend na een avondje stappen goed merkbaar.

Uiteindelijk wordt meer dan 99% van de voorurine teruggeresorbeerd, dat is zo’n 178,5 liter van de 180 liter die per dag gevormd wordt. Er blijft gemiddeld 1,5 liter urine over met daarin gemiddeld 14 gram keukenzout en 30 gram ureum en een kleine hoeveelheid ammoniak. Met de 178,5 liter voorurine die in totaal teruggeresorbeerd wordt, wordt onder andere ongeveer 1,45 kilo keukenzout en 268 gram glucose mee terug genomen.

Probeer onderstaande opgaven eens te maken! Kom je er niet uit of heb je nog vragen? Stel je vraag aan Mr. Chadd! Onze slimme coaches helpen je graag verder.

Oefenopgaven

• Het antidiuretisch hormoon (ADH) bevordert de resorptie van water in de nieren. Indien er meer ADH hormoon aanwezig is dan normaal, zal er

  • Meer voorurine en meer urine dan normaal gevormd worden
  • Evenveel voorurine en meer urine dan normaal gevormd worden
  • Evenveel voorurine en minder urine dan normaal gevormd worden
  • Minder voorurine en minder urine dan normaal gevormd worden

• Welk proces in de nieren zorgt voor het verschil in glucoseconcentratie tussen voorurine en urine?

.