De levensverschijnselen

Er zijn zeven levensverschijnselen. Aan deze levensverschijnselen is te zien of iets leeft of niet.

Wanneer de levensverschijnselen niet aanwezig zijn, kan er een onderscheid worden gemaakt tussen levenloos en dood. Levenloos is iets wat nooit geleefd heeft, terwijl dood iets is dat ooit heeft geleefd maar daarmee is gestopt.

We herkennen organismen aan deze levensverschijnselen. Wanneer alle levensverschijnselen aanwezig zijn, mogen we iets een organisme noemen. Bij dieren zijn de levensverschijnselen gemakkelijk te zien, maar bij andere levende wezens kan dit wat moeilijker zijn. Dieren, planten en zelfs bacteriën vertonen alle levensverschijnselen! Virussen worden geen organisme genoemd omdat deze zich niet kunnen voortplanten zonder daarbij gebruik te maken van andere dieren of planten. De levensverschijnselen worden bijvoorbeeld ook gebruikt om te zoeken naar leven in de ruimte.

Ademhalen

De ademhaling houdt in dat een organisme gassen opneemt en afgeeft aan de lucht. Bij mensen en andere zoogdieren gebeurt dit via de longen, maar bijvoorbeeld vissen gebruiken hier hun kieuwen voor. Ook een plant heeft gaswisseling met de omgeving door middel van fotosynthese. De plant neemt koolstofdioxide, water en zonlicht op via de huidmondjes en produceert hieruit zuurstof.

Voeden

Alle organismen hebben voedsel en water nodig. Uit het voedsel halen organismen de energie voor alles wat ze doen en de stoffen om te groeien. Dierlijke organismen voeden zichzelf via hun mond, maar een plant voedt zich via zijn wortels met mineralen uit de bodem.

Zo werkt de app

Uitscheiden

Uitscheiden is het afgeven van stoffen aan de omgeving. Bij mensen kunnen we hier bijvoorbeeld denken aan plassen, poepen of zweten. Ook een plant geeft stoffen af aan de omgeving, zoals hars en nectar.

Bewegen

Mensen en dieren bewegen zich op verschillende manieren voort: lopen, zwemmen, vliegen, kruipen. Niet alleen mensen en dieren, maar ook planten en bacteriën zijn tot bewegen in staat! Zo hebben sommige bacteriën speciale zweepstaarten om zich voor te bewegen. Vleesetende planten kunnen een vlieg opeten doordat ze hun mond kunnen sluiten en weer andere planten openen zich richting het licht.

Groeien

Een levend organisme groeit gedurende zijn leven. Puppy’s worden honden, kittens worden katten en baby’s worden volwassen mensen. Een vlinder maakt in zijn leven een metamorfose door. Een rups ontwikkelt zich via een pop tot vlinder. Ook planten groeien gedurende hun leven, zo wordt bomen groter en dikker, te zien aan de jaarringen, naarmate ze ouder worden.

Voorplanten

De voortplanting duidt op de mogelijkheid van een organisme om nakomelingen te maken. Bij dierlijke organismen gebeurt dit vaak via geslachtsgemeenschap, maar ook bacteriën en planten kunnen zich voortplanten. Een bacterie kan zich bijvoorbeeld voortplanten door middel van deling. Een plant heeft zowel mannelijke als vrouwelijk voortplantingsorganen, waardoor de plant dus zaden, beukennootjes en vruchten kan produceren.

Waarnemen

De waarneming houdt in dat een organisme reageert op prikkels uit de omgeving. Het waarnemen is een levenskenmerk dat organismen gebruiken om bijvoorbeeld voedsel te vinden of gevaar te signaleren. Mensen gebruiken hiervoor hun vijf zintuigen: zien, horen, ruiken, voelen en proeven. Hoewel je het niet direct ziet, neemt een plant ook waar en reageert deze ook op de omgeving. Zo groeit een plant bijvoorbeeld naar het licht toe en draait een zonnebloem gedurende de dag met de zon mee. Een levende plant kan dus licht waarnemen.