Autotroof en heterotroof

Eerst een paar definities: Autotrofe organismen produceren zelf de organische stoffen die ze nodig hebben, dat heet assimileren.

Heterotrofe organismen produceren zelf geen organische stoffen, zij dissimileren de organische stoffen van andere organismen.

Okee, nu in “gewonemensentaal”. Autotroof betekent “zelfvoedend”, planten zijn bijvoorbeeld autotroof. De meeste organismen verbranden suiker om aan energie te komen, planten dus ook. Autotroof betekent dat een plant zijn eigen suiker maakt (assimileert) door middel van zonlicht. Mensen en dieren kunnen zelf geen suiker maken ze heten daarom heterotroof (anders voedend) ze moeten een ander organisme opeten (dissimileren) om aan suiker te komen.

Zo wordt het al een stuk duidelijker. Organische stoffen zijn moleculen die bestaan uit koolstofketens. Bijvoorbeeld suiker, maar ook aardgas, alcohol, zetmeel en houtstof (cellulose). We noemen ze organisch omdat de meeste koolstofketens worden gemaakt door organismen. Het in elkaar zetten van een organische stof kost energie, bijvoorbeeld zonne-energie die op een plant valt, dat noem je assimileren . Die energie is dan opgeslagen in de koolstofketen. Wanneer je later die koolstofketen weer uit elkaar haalt, komt die energie ook weer vrij. Dat noem je dissimileren . Alle organismen kunnen organische stoffen dissimileren , maar alleen autotrofe organismen kunnen assimileren .

Eigenlijk zijn het dus een hoop moeilijke woorden voor een makkelijk verhaal. Autotrofe planten zijn de producenten van brandstof, ze slaan zonne-energie op in suikers zodat ze die zelf later weer kunnen gebruiken. Heterotrofe dieren moeten vervolgens planten eten om aan brandstof te komen, ze kunnen helaas zelf geen zonne-energie opslaan. Dieren zijn de consumenten van de suikers die planten produceren.

Zo werkt de app

• Download de app

Foto(auto)troof en chemo(auto)troof

Autotrofe bacteriën zijn er in alle soorten en maten. Sommige bacteriën zoals cyanobacteriën lijken op planten, ze zijn net als planten fotoautotroof ofwel, ze maken hun voedsel door de energie uit zonlicht op te slaan. Maar de allereerste oerbacteriën waren vooral chemo-autotroof. Deze bacteriën halen hun energie uit chemische reacties. Ze verzamelen stoffen die ze laten reageren met zuurstof om er energie uit te halen. Veel chemoautotrofe bacteriën zijn extremofiel, ze houden van extreme plekken zoals zoutmeren en diepzeevulkanen, want daar vinden ze de stoffen die ze nodig hebben. Maar andere chemoautotrofe bacteriën vind je gewoon in de grond in je achtertuin, die gebruiken stikstofverbindingen om energie te produceren.

Aeroob en anaeroob

Werkt een organisme aëroob of anaëroob ? Weer een moeilijk woord voor een makkelijk concept. Aëroob betekent dat het organisme zuurstof nodig heeft om een reactie uit te voeren, anaëroob betekent dat een organisme geen zuurstof nodig heeft om een reactie uit te voeren. Een aërobe bacterie kan bijvoorbeeld alleen leven in een omgeving met zuurstof, een anaërobe bacterie heeft geen zuurstof nodig, maar kan bijvoorbeeld ook overleven in een dichte fles wijn of een pak yoghurt. Dat zijn de bacteriën en gisten die alcohol en melkzuur maken.

Na alle theorie nu even oefenen? Dat kan! Maak de volgende vragen en test je kennis!

Vul de volgende zinnen in:

Een bacterie die zijn eigen suiker maakt is ………… (autotroof/heterotroof) omdat hij koolstof …………(assimileert/dissimileert) Het ………… (assimileren/dissimileren) van organische stoffen kunnen alle organismen! Planten zijn ………… (fototroof/chemotroof) omdat zij zelf organische stoffen uit zonlicht maken. Een ………… (fototroof/chemotroof) organisme kan in een omgeving zonder zonlicht leven. Mensen kunnen niet in een …………(aërobe/anaërobe) omgeving leven, bacteriën in sommige gevallen wel!

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Verschil plantaardige en dierlijke cellen

Wat is fotosynthese en waarom is dit zo belangrijk?

Wat zijn plastiden?