De woorden ‘als’ en ‘dan’ worden in de Nederlandse spreektaal vaak door elkaar heen gebruikt. Wil jij leren hoe het echt zit? Dát leggen we hier uit!

Als en dan zijn twee woorden die vaak door elkaar gebruikt worden, omdat ze allebei gebruikt worden wanneer er sprake is van een vergelijking.

Het woord ‘dan’ wordt gebruikt wanneer er sprake is van ongelijkheid, bijvoorbeeld: ‘Mijn tas is zwaarder dan die van jou’. In deze zin worden twee tassen met elkaar vergeleken. De ene tas is zwaarder dan de ander dus is er sprake van een ongelijkheid. Daarom wordt in deze zin het woord ‘dan’ gebruikt. Het woord ‘dan’ wordt ook gebruikt na de woorden ‘ander’, ‘andere’ of ‘anders’, bijvoorbeeld: ‘Anders dan mijn moeder heb ik bruin haar’ of ‘Zij heeft haar tas op een andere plek gelegd dan ik’.

Het woord ‘als’ wordt gebruikt bij vergelijkingen in combinatie met de woorden ‘net’, ‘net zo’ of ‘even’. Bijvoorbeeld: ‘Hans is even groot als Timo’ en ‘Mijn auto is net zo duur als die van jou’.

Vaak wordt als ezelsbruggetje geleerd dat ‘dan’ gebruikt moet worden bij ongelijkheden en ‘als’ bij gelijkheden. Dit klopt echter niet! Als men kijkt naar de zin ‘Mijn zus is twee keer zo oud als ik’ dan is er sprake van een ongelijkheid. Als het ezelsbruggetje gevolgd wordt, dan zou de zin ‘Mijn zus is twee keer zo oud dan ik’ moeten zijn. Dit klopt niet omdat het woord ‘zo’ gevolgd hoort te worden door ‘als’. Trap daarom niet in deze valkuil.

Wil je oefenen met de ‘als – dan’ constructie? Vul dan in de zinnen hieronder in of er als of dan moet staan!

1. Duitsland is veel groter ___ Nederland.
2. Ik heb meer huiswerk ___ jij.
3. Die broek is drie keer zo duur ___ de trui.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Pleonasme en tautologie

Contaminatie

Dubbele ontkenning