Een leugentje om bestwil, dat heeft iedereen wel eens gedaan.

Bij sommige mensen gaat het echter een stuk verder, die proberen door te liegen en bedriegen ervoor te zorgen dat andere mensen precies doen wat zij zeggen. Termen die daarbij vaak vallen zijn manipulatie en indoctrinatie .

Maar wat is precies het verschil tussen deze twee termen? Mr. Chadd legt het je uit!

Manipulatie

Manipulatie wordt over het algemeen gezien als minder ernstige van de twee termen. Manipulatie houdt in dat iemand de waarheid verdraait en mensen bepaalde gevoelens aanpraat zodat zij gaan doen wat de manipulator wil. Iemand die manipuleert wordt een manipulator genoemd. Een voorbeeld van een kleine manipulatie is een reclame van een fastfoodketen. Ze laten een heerlijke burger zien, maar in het echt krijg je maar een heel klein stukje vlees. De waarheid (het kleine stukje vlees) wordt verdraaid, zodat degenen die de foto te zien krijgen de burger gaan kopen. Een voorbeeld van een ernstigere vorm van manipulatie is bijvoorbeeld een jongen een meisje ervan overtuigd dat hij verliefd is op haar. Om de liefde en aandacht van de jongen te blijven krijgen, moet het meisje naaktfoto’s sturen. Dit kan tot erg veel problemen leiden, dus het is erg belangrijk om je bewust te zijn van manipulatie en wat er door manipulatie kan gebeuren.

Indoctrinatie

Indoctrinatie is een flinke stap verder dan manipulatie. Met indoctrinatie wordt bedoeld dat stelselmatig, over een langere tijd, iemand beïnvloed wordt door de mening van een ander. Doordat indoctrinatie over langere tijd plaatsvindt, kan degene die geïndoctrineerd wordt al zijn eigen ideeën en meningen achterlaten en het volledig eens zijn met de indoctrinator. Iemand die een ander indoctrineert wordt een indoctrinator genoemd. De indoctrinator doet voorkomen alsof zijn standpunt de enige waarheid is, buiten zijn standpunt is er geen enkel andere goede optie.

Indoctrinatie komt vaak voor bij gesloten landen, zoals bijvoorbeeld Noord-Korea of de vroegere Sovjet-Unie. In Noord-Korea is bijvoorbeeld maar één televisiezender en dat is die van de staatstelevisie. Naast de staatstelevisie is er bijna geen toegang tot informatie, de kranten, het internet en de andere media zijn allemaal onder controle van de regering. Door deze indoctrinatie zijn mensen in Noord-Korea ervan overtuigd dat hun vreselijke leefomstandigheden (veel Noord-Koreanen lijden honger) normaal zijn. Ze weten immers niet beter.

Oefenen of je het verschil tussen manipulatie en indoctrinatie goed hebt begrepen? Maak de onderstaande opgave!

Je hebt vandaag een heel belangrijke toets op school. Het resultaat van deze toets kan bepalen of je wel of niet overgaat. Je was vergeten wanneer de toets ook alweer precies was wanneer een klasgenoot je vertelt dat dit om 13:00 was. Als je om 13:00 op school komt kom je erachter dat hij je expres voorgelogen heeft en dat je daarom je hele belangrijke toets gemist hebt. Is hier sprake van manipulatie of indoctrinatie?

Samenvatting

Manipulatie houdt in dat iemand de waarheid verdraait en mensen bepaalde gevoelens aanpraat zodat zij gaan doen wat de manipulator wil. Met indoctrinatie wordt bedoeld dat stelselmatig, over een langere tijd, iemand beïnvloedt wordt door de mening van een ander.

Was het voorbeeldje niet helemaal duidelijk of heb jij een voorbeeld waarbij je niet zeker weet of het nu manipulatie of indoctrinatie is? Vraag het de coaches van Mr. Chadd, zij hebben alle antwoorden voor je!

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Totalitarisme

Dictatuur

Vrijheid van meningsuiting