Nederland is net als een heleboel andere landen lid van de Verenigde Naties, de VN.

Wat is dit eigenlijk voor organisatie? Mr. Chadd legt het je uit!

Ontstaan

De Verenigde Naties is in 1945 opgericht. President Roosevelt en premier Churchill wilden na de Tweede Wereldoorlog voorkomen dat er ooit weer oorlog zou komen. Daarom nodigden zij verschillende landen uit om de “Verklaringen van de Verenigde Naties” te tekenen, waarin werd afgesproken gezamenlijk te proberen nieuwe oorlogen te voorkomen.

Uiteindelijk groeide deze verklaring uit tot een echte organisatie, met in eerste instantie 51 landen als lid. Over de jaren heen bleef de VN groeien; inmiddels heeft het 193 landen als lid. Binnen de VN heeft de secretaris-generaal de hoogste verantwoordelijkheid; hij is dus eigenlijk de baas.

Doelen

De VN heeft vier concrete doelstellingen:

• Handhaven van internationale vrede en veiligheid
• Stimuleren van vriendschappelijke relaties tussen landen
• Stimuleren van internationale samenwerking bij het oplossen van economische, sociale, culturele en humanitaire problemen
• Bevorderen van respect voor mensenrechten en fundamentele vrijheden

Als je dus kijkt naar deze doelstellingen, zijn er dus vier hoofdterreinen waar de VN zich mee bezighoudt: (1) vrede en veiligheid, (2) economische ontwikkeling arme landen, (3) mensenrechten en (4) milieu.

Zo werkt de app

• Download nu

VN-organisaties

Binnen de Verenigde Naties zijn er weer verschillende afdelingen waarin besluiten genomen worden.

• Algemene Vergadering (AV) . Één keer per jaar komen alle 193 lidstaten bijeen om besluiten te nemen. Soms is een tweederdemeerderheid nodig, maar meestal is een gewone meerderheid genoeg. De AV kan resoluties (aanbevelingen) en verklaringen aannemen.
• Veiligheidsraad . Dit is het enige orgaan van de VN dat bindende besluiten kan nemen. Het bestaat uit vijftien leden, waarvan 5 vaste leden met vetorecht (VS, China, Rusland, VK en Frankrijk). Van de andere 10 leden, die voor 2 jaar benoemd worden, worden ieder jaar 5 leden vervangen.
• Internationaal Gerechtshof. Dit is een rechtbank van de VN in Den Haag, bestaande uit vijftien rechters met verschillende nationaliteiten. Het buigt zich over rechtsproblemen tussen landen of internationale criminelen. De uitspraken zijn bindend, maar je krijgt geen sanctie als je de uitspraak niet volgt.
• Organisaties op deelgebieden , zoals UNICEF (jeugdzorg), WTO (handel) en UNHCR (vluchtelingen), zijn aparte onderdelen van de VN.
• VN-conferenties zijn ook een belangrijk platform van internationale samenwerking. Ze zijn niet bindend, maar wel invloedrijk. Een voorbeeld is de Klimaattop van een aantal jaar geleden, waarin landen samen afspreken wat ze gaan doen tegen klimaatverandering.

Problemen

Vanwege verschillende problemen kan de Verenigde Naties niet perfect functioneren. We maken onderscheid tussen twee soorten problemen: institutioneel en systeem.

• Institutionele problemen (problemen binnen de VN-organisaties zelf)
  • Veel VN-besluiten zijn niet bindend , waardoor lidstaten niet verplicht worden te luisteren.
  • De VN heeft nog wel eens last van financiële problemen , waardoor sommige onderdelen niet genoeg geld hebben voor daadkrachtige besluiten.
  • Het vetorecht van de vijf vast leden van de Veiligheidsraad beperkt de besluitvorming. Als één van hen het niet eens is met het voorstel, kan het automatisch niet doorgaan.
  • Representativiteitsprobleem door onevenredig grote macht permanente leden. De vijf vaste leden komen bijna allemaal uit Europa, waardoor Europa veel meer macht heeft dan andere continenten.
• Systeemproblemen (problemen buiten de VN)

Niet alle lidstaten denken volgens de moderne politieke opvattingen. Ze erkennen het belang en gezag van niet-statelijke organisaties niet.

Even oefenen!

Wil jij oefenen met het onderwerp van de Verenigde Naties? Maak dan de volgende oefenopgaven!

1. Wat zijn de vier doelstellingen van de Verenigde Naties?
2. Noem 2 afdelingen van de VN en leg uit wat zij doen.
3. Noem 2 verschillende institutionele problemen die een slechte invloed hebben op het functioneren van de VN.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

De Europese Unie: wat doen zij?

Pressiegroepen en actiegroepen: wat doen ze?

Afhankelijkheidstheorie en wereld-systeemtheorie