Als wij het hebben over dé oorlog, dan bedoelen wij in Nederland vaak de Tweede Wereldoorlog.

Dit is omdat Nederland daar een grotere rol in speelde. Maar zo’n dertig jaar daarvoor was er sprake van de Eerste Wereldoorlog, die minstens net zo interessant is om te bespreken.

Het is dan ook van belang dat je weet waarom die Eerste Wereldoorlog uitbrak, dat lees je hier!

Nationalisme in veel Europese landen

In veel landen in Europa heerste er een groeiend nationalistisch gevoel. Mensen waren trots op hun eigen land en als het slechts bij dat gevoel zou blijven, dan was er niks aan de hand. Echter, steeds meer burgers (en ook bestuurders) kregen het idee dat hun eigen land beter was dan andere landen en het eigen volk zou het beste zijn. Dit zorgde natuurlijk voor spanningen tussen landen onderling.

Militarisme en wapenwedloop

In Europa ontstond bij de bevolking een steeds positievere houding tegen het voeren van oorlog, geweld werd niet langer gezien als iets wat heel slecht is. Dit kwam vooral in Duitsland duidelijk naar voren. Onder leiding van keizer Wilhelm II wilde Duitsland een belangrijkere positie in de wereldpolitiek gaan innemen. Om dit te kunnen bereiken werd in 1898 de eerste vlootwet aangenomen, deze wet zorgde ervoor dat er meer oorlogsschepen gebouwd werden. Engeland, dat van oudsher de sterkste vloot had, voelde zich bedreigd en ging daarom ook de oorlogsvloot uitbreiden. Andere grote Europese landen, zoals Rusland en Frankrijk, zagen dit gebeuren en begonnen zich zorgen te maken. Als reactie daarom begonnen ook deze landen zich steeds meer te bewapenen. Dit zorgde voor een wapenwedloop in Europa die de spanningen deed laten groeien.

Bondgenootschappen

Grote Europese mogendheden begonnen zich steeds vaker bij elkaar aan te sluiten in een bondgenootschap. Dankzij de agressievere houding van Duitsland, sloten Engeland, Frankrijk en Rusland zich bij elkaar aan. Op hetzelfde moment ging Duitsland een bondgenootschap vormen met Oostenrijk-Hongarije (dit was toen nog één land) en Italië.

Bondgenootschappen hoeven niet per se slecht te zijn, zou je zeggen. Maar in combinatie met het sterke nationalistische gevoel dat heerste in Europa, ontstond bij de bevolking het gevoel dat hun eigen bondgenootschap sterker was dan de ander. Ook zorgden deze bondgenootschappen ervoor dat wanneer er oorlog zou uitbrengen direct half Europa met elkaar in oorlog is omdat de bondgenoten elkaar zouden helpen en de andere kant ook de oorlog verklaarden. Wat anders een kleine oorlog zou zijn kan door deze bondgenootschappen ineens heel groot worden.

Zo werkt de app

• Check het nu

Directe aanleiding van de Eerste Wereldoorlog

Je hebt nu kunnen lezen dat de spanningen in Europa tot grote hoogte waren gestegen. Er was niet veel meer nodig voordat de boel uit de hand zou lopen. Dit gebeurde op 28 juni 1914, toen de Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand door een Serviër, Gavrilo Princip, werd doodgeschoten. Oostenrijk-Hongarije zag dit als een oorlogshandeling en verklaarde even later dan ook de oorlog aan Servië. Vanaf dat moment trad het systeem van bondgenoten in werking. Oostenrijk-Hongarije en Duitsland kwamen in oorlog met Rusland en Servië. Frankrijk had natuurlijk een bondgenootschap met Rusland en moest daarom wel Duitsland aanvallen, even later sloot Engeland zich ook bij de bondgenoten aan en woekerde in Europa ineens een grote oorlog.

Oefenvraag:

Met welke andere landen had Duitsland een bondgenootschap gesloten?

Extra hulp nodig voor Geschiedenis? Misschien is 1-op-1 bijles dan wat voor jou!

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

De Eerste Wereldoorlog

Eerste en Tweede Wereldoorlog: waar vind ik informatie?

Beurskrach van 1929