Je hebt vast wel eens gehoord van de Vietnamoorlog, één van de grootste oorlogen in de moderne tijd na de Tweede Wereldoorlog.

De Tonkin-resolutie heeft daar mee te maken, maar wat is dat precies?

Aanloop

Amerika had besloten na de Tweede Wereldoorlog over te gaan op de ‘containmentpolitiek’. Dat betekende dat zij het grootste gevaar voor de democratie (in hun ogen was dat het communisme) wilden ‘indammen’. Het was niet de bedoeling om het gevecht aan te gaan met landen die communistisch dreigden te worden, maar de VS wilde wel militaire adviseurs sturen naar zulke landen om de soldaten die niet communistisch wilden worden te helpen.

Dit gebeurde ook in het Zuidoost-Aziatische land Vietnam. Nadat de koloniale machthebber Frankrijk door de Viet Minh, het communistische leger van Vietnam, was verdreven, besloot de internationale gemeenschap dat Vietnam tijdelijk in een noordelijk communistisch, en een zuidelijk niet communistisch deel zou moeten worden verdeeld. Daarna zouden er verkiezingen komen die konden bepalen of het hele land communistisch zou worden of niet. De VS was echter bang dat die verkiezingen gewonnen zouden worden door de communisten. Om die reden lieten zij die verkiezingen niet door gaan en bleef het land gescheiden in een noordelijk en zuidelijk deel.

Zo waren er twee delen van Vietnam ontstaan en werd er de Vietcong opgericht in Noord Vietnam. Zij vonden zichzelf het ‘nationale bevrijdingsfront voor Zuid-Vietnam’. Zij voerden zogenaamde ‘guerilla’ acties uit: in het geheim trokken ze de grens over, waar zij bijvoorbeeld door de VS gesteunde Zuid-Vietnamese ambtenaren aanvielen of infiltreerden bij de Zuid-Vietnamese overheid. Om dit tegen te gaan gingen er steeds meer ‘militaire adviseurs’ naar Vietnam, zogenaamd om het Zuid-Vietnamese leger te ondersteunen. In 1955 waren er 700 van deze adviseurs, in 1963 waren dit er meer dan 15.000.

Zo werkt de app

• Stel je eerste vraag

De Tonkin-resolutie: escalatie van de Vietnamoorlog

Op 2 augustus vielen Noord-Vietnamese duikboten de Amerikaanse torpedojager ‘Maddox’ aan. Twee dagen daarna zou er opnieuw een Amerikaans schip zijn aangevallen. Voor het Amerikaanse congres was dit voldoende om in te stemmen met de Tonkin-resolutie. Bij deze resolutie (politiek besluit) kreeg de Amerikaanse president Lyndon Johnson alle vrijheid om er alles aan te doen Zuid-Vietnam te verdedigen tegen het agressieve Noord-Vietnam. Dit kwam er op neer dat de president nu alle vrijheid had om duizenden soldaten naar Vietnam te sturen om daar de oorlog met de Vietcong aan te gaan. Dit gebeurde dan ook: binnen enkele jaren groeide het aantal Amerikaanse soldaten in Vietnam uit tot ongeveer vijfhonderdduizend. Ook startte Operatie ‘Rolling Thunder’: tussen 1965 en 1968 zijn er vele duizenden bommen op Noord-Vietnam gegooid.

De oorlog verliep totaal niet volgens de verwachtingen van de Verenigde Staten. Het was lastig te vechten in de jungle, waar de Vietnamezen die daar al hun hele leven hadden gewoond in het voordeel waren. Ook vielen er mede door de bombardementen heel veel slachtoffers, waaronder ook veel onschuldige burgers. Hierdoor kwam er ook vanuit de Verenigde Staten zelf veel protest tegen de oorlog. Dankzij het nieuwe medium, de televisie, kon iedereen dagelijks volgen wat er was gebeurd met de Amerikaanse soldaten. Uiteindelijk was de oorlog zo impopulair dat de opvolger van Johnson, Nixon, beloofde de oorlog tot een einde te brengen.

Nixon beloofde ‘peace with honor’ (vrede met eer). In 1970 werd de Tonkin-resolutie weer ingetrokken. De resolutie was geen succes gebleken voor de VS. Om die reden werd besloten dat een Amerikaanse president vanaf dat moment maximaal zestig dagen alle vrijheid kreeg om een crisissituatie op te lossen, in plaats van vijf jaar wat nu was gebeurd.

Oefenvraag

Wat weet jij nu van de Tonkin-resolutie? Laten we het even testen met een oefenvraag!

Er wordt soms beweerd dat de aanval op de torpedojager Maddox slechts een ‘excuus’ was van de VS om een grote oorlog tegen de Vietcong te starten en deze aanval wellicht nooit heeft plaatsgevonden. Waarom zou de VS een excuus zoeken om oorlog met de Vietcong te starten?

Antwoord :

Eigenlijk wilde de VS niet vechten in landen die communistisch dreigden te worden, maar zij wilden militaire steun geven aan de vijanden van het communisme. De situatie in Vietnam was echter behoorlijk ontspoord, met guerilla aanvallen op Zuid Vietnamese ambtenaren en regeerders. Ze stuurden al steeds meer en meer militaire adviseurs, en wachtten eigenlijk op een excuus om tóch met een goede reden de oorlog aan de Vietcong te kunnen verklaren, om op die manier het communisme in te dammen.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Dominotheorie en het Amerikaanse Vietnambeleid

Koude Oorlog: waar draaide dit om?

Containmentpolitiek en Marshallplan