Een buurtprofiel: wat is dat precies en heb ik er ook mee te maken?

Een buurtprofiel wordt gebruikt om in kaart te brengen hoe een bepaalde buurt is opgebouwd en om bepaalde kenmerken van de buurt te noemen.

Er zal vast ook een buurtprofiel van jouw buurt bij de gemeente liggen. Maar wat staat zoal in zo’n profiel? Mr. Chadd licht het hieronder voor je toe!

Een stad kan je verdelen in woonwijken en buurten: deze twee begrippen zijn dus niet hetzelfde, ook al worden ze wel vaak door elkaar gebruikt. Een woonwijk is eigenlijk best groot en heeft vaak een bepaalde naam, terwijl een buurt juist een wat kleiner gebied binnen deze woonwijk is. In deze buurt vind je woningen die qua bouw en uiterlijk hetzelfde zijn of heel erg op elkaar lijken. Over deze buurt kunnen veel gegevens worden verzameld aan de hand waarvan een buurtprofiel wordt gemaakt. Dit kan je eigenlijk wel vergelijken met de situatie waarin jijzelf op bijvoorbeeld Facebook een eigen profiel maakt: hierop zet je de belangrijkste kenmerken en eigenschappen van jezelf, zoals je leeftijd en je geslacht. Dit geldt ook voor een buurtprofiel, maar dit is natuurlijk niet op Facebook. Dit profiel wordt opgesteld door het bestuur van de stad, waarbij de belangrijkste kenmerken vooral gericht zijn op de kenmerken van de woningen, van de bewoners en van de woonomgeving van deze buurt. Vaak passen gemeenten hun beleid aan aan het gemaakte buurtprofiel.

Woningen

In de negentiende eeuw werden veel arbeiderswoningen gebouwd voor de grote hoeveelheid arbeiders als gevolg van de industrialisatie. Dit zorgde echter voor veel slechte leefomstandigheden. Daarom werd een Woningwet geschreven met verschillende eisen waar woningen aan moesten voldoen. Ook werden woningbouwverenigingen opgericht voor de sociale woningbouw, zoals we die nu ook nog kennen. Dit is dus vooral voor de mensen die wat minder geld hebben, zoals studenten, maar die toch wel in de stad willen en/of moeten wonen. Na de oorlog werden in rap tempo veel woningen gebouwd, die niet van de beste kwaliteit waren, zoals portiekflats en rijtjeshuizen. Uiteindelijk vonden in de jaren ‘80 en ‘90 veel renoveringen plaats, waardoor elke wijk steeds gevarieerder werd in woningen. Bij deze mix van woningen kan je een aantal kenmerken noemen, waarin de woningen van elkaar verschillen:

• Ouderdom/bouwjaar
• Eigendom: koop, huur, sociale woningbouw
• Woningtype: vrijstaand, rijtjeshuis, flat
• Staat: gerenoveerd, vervallen

Bewoners

Uit de bovengenoemde woningkenmerken kan je vaak al afleiden welke bevolkingsgroepen in de betreffende wijk wonen, zoals studenten in de sociale woningbouw. Ook hier kan je weer een aantal kenmerken benoemen om bewoners van elkaar te onderscheiden:

• Aantal personen in het huishouden
• Etniciteit: westers, migratieachtergrond
• Inkomen: uitkering, bijstand
• Gezinsfase: alleenstaand, kinderen
• Leeftijd

Woonomgeving

De woonomgeving bestaat eigenlijk uit van alles in de omgeving van jouw buurt, zoals straten, buren, grasveldjes en speelvoorzieningen. Het gaat vooral om de vraag hoe leefbaar jouw buurt is, waarbij vooral sociale veiligheid van belang is. In objectief opzicht kijk je dan naar feiten en andere gegevens over bijvoorbeeld hoe vaak in jouw buurt een inbraak wordt gepleegd. In subjectief opzicht gaat het over de ervaringen van mensen in de buurt en of zij het ook daadwerkelijk als veilig ervaren. Hier kan je bijvoorbeeld achter komen aan de hand van enquêtes.

Openbare ruimte is toegankelijk voor iedereen. Hierbij wordt op vier aspecten gelet. De eerste is toegankelijkheid , waarbij bijvoorbeeld de toegang van bepaalde openbare ruimtes ‘s avonds wordt beperkt om te zorgen dat mensen zich veiliger voelen. Indien jij bijvoorbeeld door een donker parkje fietst, kan dit best eng zijn en om die reden wordt het park dan ‘s avonds en ‘s nachts afgesloten om te voorkomen dat hier daadwerkelijk iets met je gebeurt. Het tweede aspect is onderhoud en daarbij gaat het vooral om het zorgen voor de omgeving: hoe meer opgeruimd het is, hoe minder snel vernieling en rotzooi in de hand wordt gewerkt. Hierbij wordt vaak de broken windows -theorie genoemd. Deze stelt dat omgevingen die vervuild is ook meer vuil aantrekken. Ze zijn immers al vervuild, dus mensen denken dan dat het niet uitmaakt als er nog meer vuil op straat komt. Denk aan graffiti op de muren en bruggen in steden. De derde is overzichtelijkheid . Denk hierbij aan grote parkeerterreinen, waar je bijna niet gezien kan worden met als gevolg dat je je onveilig voelt. Dit kan je verbeteren aan de hand van een goede inrichting. Als laatste aspect wordt gekeken naar toezicht . Daarbij gaat het vooral om camera’s, die in de gaten kunnen houden wat op straat gebeurd. Stel dat deze camera’s er niet zijn, dan voelen mensen zich over het algemeen minder op hun gemak.

Ook de aanwezigheid van mensen in een bepaalde omgeving kan van belang zijn voor het gevoel van veiligheid en leefbaarheid. Waar weinig mensen zijn, zoals in afgelegen steegjes, voelen mensen zich minder op hun gemak, omdat anderen minder snel doorhebben dat jij je hier bevindt. Aan de andere kant kunnen heel drukke winkelstraten ook een gevoel van onveiligheid geven, aangezien je hier eigenlijk als ‘anoniem’ tussen de grote massa wordt gezien. Denk hierbij aan een zakkenroller die jouw portemonnee steelt. Je hebt ook buurten waar dit gevoel van onveiligheid totaal niet aanwezig is. Hier bestaat juist veel sociale cohesie oftewel samenhang tussen mensen. In deze buurt gaan mensen vaak met elkaar om en is er altijd wel iemand thuis om de boel in de gaten te houden. Hierdoor voelen mensen zich erg op hun gemak. Deze sociale veiligheid kan men nog meer uitbreiden door voorzieningen als speeltuinen.

Oefenen: test jezelf!

Noem drie manieren om de sociale veiligheid in een buurt te vergroten.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Lokalisering en regionalisme

Urbanisatie

Suburbanisatie