Plan van aanpak voor het maken van een eindexamen Nederlands

Drie of zelfs víer lange teksten en een hele hoop vragen erbij.

Het examen Nederlands is qua structuur niet zo moeilijk, maar soms verkijk je je er toch op en verdrink je in de lange lappen tekst. In dit artikel geven we je een plan van aanpak voor het maken van een eindexamen Nederlands.

Voordat we beginnen met een mogelijk plan van aanpak, is het belangrijk om te weten dat iedereen verschillend is als het gaat om wat het beste werkt. De enige manier om erachter te komen wat voor jou het beste werkt, is als je al een paar keer hebt geoefend met het maken van een eindexamen Nederlands.

Hoe pak ik een Nederlands examen aan?

Wanneer je begint met het lezen van een nieuwe tekst is het handig om de tekst eerst even te scannen. Wat is de titel? Waar gaat de tekst over? Wat zijn de tussenkopjes, en welke informatie kan ik hier waarschijnlijk vinden? Staan er ook plaatjes bij de tekst? Je zou er ook voor kunnen kiezen om de eerste alinea te lezen om even een indruk te krijgen van de tekst.

Globaal lezen

Vervolgens ga je te tekst globaal doorlezen. Je let hierbij bijvoorbeeld op de kernzinnen. De kernzin is de belangrijkste zin die in een bepaalde alinea staat. Door deze zin te lezen, weet je al veel informatie over wat er in die bepaalde alinea te lezen is. Vaak is dit de eerste of de laatste zin van een alinea. Let bij het globaal lezen ook op signaalwoorden en op verbanden die worden gelegd tussen alinea’s. Hierbij kan je ervoor kiezen belangrijke zaken, zoals kernzinnen en signaalwoorden, te arceren met een markeerstift.

Vragen lezen en beantwoorden

Na het globaal lezen van de tekst, kun je beginnen met het lezen van de vragen. Omdat er vaak een bepaalde volgorde is in de vragen van een Nederlands eindexamen, is het goed om per tekst de volgorde van het examen aan te houden. Begin dus niet zomaar in het midden van een examen. Wel kan je ervoor kiezen de teksten in een andere volgorde te maken, maar maak dan wel alle vragen van die bewuste tekst in een keer! En vergeet dan ook niet goed aan te geven over welke tekst de antwoorden gaan!

Soms staat bij de vraag aangegeven over welke alinea de vraag gaat. Kijk hier altijd goed naar, en houdt je hier ook aan! Zoek het antwoord voor een bepaalde vraag ook in de alinea die wordt genoemd in de vraag. Soms is het handig om hiervoor ook de alinea ervoor en de alinea erna te lezen, zodat je een compleet beeld hebt van het waar dat stuk van de tekst over gaat.

Open vragen

Gebruik de tekst om je antwoord te formuleren op open vragen. Soms is het best lastig om zelf inspiratie te vinden voor het verwoorden van je antwoord. Je mag hierbij best wat woorden stelen uit de tekst zelf! Een ander voordeel hiervan is dat je zeker weet dat je antwoord de lading goed dekt, en dat je antwoord niet fout kan worden gerekend omdat de termen die je gebruikt bijvoorbeeld niet helemaal aansluiten bij de vraag.

Controleer na het formuleren van een antwoord op een open vraag of je ook echt daadwerkelijk antwoord hebt gegeven op de vraag die wordt gesteld. Er is hier ook een handig trucje voor: begin het antwoord op de vraag met de vraag, gevolgd door ‘, omdat…’. Bijvoorbeeld:

Vraag: ‘Hoe komt het dat we jaloers zijn op onze eigen identiteit?’ (Eindexamen havo, 2019) .

Antwoord: ‘ We zijn jaloers op onze eigen identiteit, omdat… ’

Controleer daarnaast je antwoord op spelling en grammatica. Voor spel- en grammaticale fouten krijg je, behalve als je dyslexie hebt, namelijk ook aftrekpunten.

Woordlimieten

Vaak wordt er bij het examen Nederlands gewerkt met zogenaamde woordlimieten. Dit betekent dat je maar een maximaal aantal woorden mag gebruiken. Dat is soms best even puzzelen met hoe je het antwoord gaat formuleren. Dit kan je doen aan de hand van een paar handige tips:

• Bedenk bij jezelf wat er sowieso in het antwoord moet staan
• Zorg voor een goede opbouw van je antwoord, zodat je zo min mogelijk woorden hoeft te gebruiken om je antwoord duidelijk te verwoorden
• Schrijf je antwoord eerst op een kladpapiertje en tel de woorden. Zit je binnen het woordlimiet? Schrijf het antwoord dan over op je antwoordblad. Bevat je antwoord te veel woorden? Probeer dan eerst te kijken of je de zinnen wat anders kan verwoorden zodat je minder woorden gebruikt. Let op: je zinnen mogen niet in ‘telegram-stijl’, het moeten dus wel gewoon grammaticaal goede zinnen zijn! Heb je dan toch nog te veel woorden? Kijk dan of je misschien twee zinnen kan samenvoegen, of kijk of je een zin kan schrappen. Schrijf vervolgens de zin over op je antwoordblad als je helemaal tevreden bent!

Afsluiting

Check, nadat je alle vragen die bij één tekst horen beantwoord hebt, je antwoorden. Heb je bij elke vraag een antwoord geformuleerd? Heb je ook daadwerkelijk de vraag beantwoord die ze stellen? Vormen de antwoorden een logisch geheel? Als dit het geval is, kun je verder naar de volgende tekst!

Heb je na het beantwoorden van alle vragen nog tijd over? Loop dan alle antwoorden nogmaals een keer na.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Leestoets Nederlands: hoe oefen ik hiervoor?

Hoe onderscheid je hoofdzaken en bijzaken?

Hoe geef ik volledig antwoord op een vraag?